audyty i regulacje stanu prawnego nieruchomości

Audyt nieruchomości stał się już standardem przy zakupie nieruchomości inwestycyjnych i jest coraz częstszy także przy mniejszych transakcjach, takich jak zakup mieszkania lub działki pod budowę domu jednorodzinnego. 

W każdym przypadku chodzi o sprawdzenie, czy stan prawny nieruchomości odpowiada z jednej strony zapewnieniom sprzedającego a z drugiej potrzebom inwestora/kupującego. Badanie stanu prawnego nieruchomości (tzw. due diligence nieruchomości) polega na zebraniu i analizie wielu informacji na temat nieruchomości, pochodzących z różnych źródeł, w celu zidentyfikowania, czy i jakie ryzyka towarzyszą nabyciu nieruchomości. Audyty dotyczyć mogą zarówno nieruchomości niezabudowanych jak i zabudowanych, o dowolnym przeznaczeniu.

Bazując na naszych wieloletnich doświadczeniach, proponujemy wykonanie audytów nieruchomości położonych na terenie całej Polski o zakresach dostosowanych do potrzeb Klientów, w tym:

  • pełnozakresowych audytów nieruchomości stanowiących element procesu inwestycyjnego,
  • audytów sporządzanych w charakterze niezależnego, zewnętrznego eksperta,
  • audytów dotyczących wybranych zakresów (na przykład umów najmu w obiekcie z wieloma najemcami),
  • audytów ograniczonych do kluczowych zagadnień dotyczących nieruchomości, wykonywanych najczęściej na rzecz osób dokonujących zakupu nieruchomości na własne potrzeby (działka, dom, mieszkanie), nazywanych przez nas „małymi audytami”. 

 

Z przeprowadzonego badania sporządzamy raporty, które przybierają postać:

  • pełnego, opisowego raportu albo
  • coraz częściej wybieranego przez Klientów raportu ograniczonego do omówienia kluczowych zagadnień i opisu ustalonych w wyniku badania ryzyk związanych z nabyciem nieruchomości.

 

Obrót nieruchomościami z nieuregulowanym stanem prawnym jest mocno ograniczony, a niekiedy wręcz niemożliwy. Takie nieruchomości mają mniejszą wartość, ciężko je sprzedać a nawet podarować, nie mogą stanowić zabezpieczenia kredytów, trudno prowadzić na nich inwestycje, czasami ciężko je wynająć. Nieuregulowane stany prawne to bogactwo różnych sytuacji: od wątpliwości odnośnie własności (roszczenia reprywatyzacyjne, zasiedzenia własności), przez problemy z obciążeniami („stare” hipoteki, niewykonywane służebności) po utrudnienia w korzystaniu z nieruchomości. 

To także bardzo różne drogi prowadzące do uregulowania stanu prawnego: od spraw sądowych, przez postępowania administracyjne, po rozwiązania umowne.

Regulacje stanu prawnego to pojemne określenie. Chodzić może o to, że księga wieczysta zawiera nieaktualne lub nieprawdziwe wpisy, ale także o spory między właścicielami co do sposobu korzystania ze wspólnej nieruchomości lub co do tego, komu ma przypaść nieruchomość lub jej część (jak podzielić nieruchomość). To także sprawy administracyjne, wynikające z nieważnych decyzji nacjonalizacyjnych czy wywłaszczeniowych lub z żądań zwrotu wywłaszczonej nieruchomości, która nie została wykorzystana na cele wywłaszczenia. To również sytuacje wynikające ze zdarzeń losowych, jak śmierć.

Zapewniamy naszym klientom kompleksowe wsparcie w działaniach zmierzających do uporządkowania stanu prawnego nieruchomości. Prowadziliśmy wszystkie niżej wymienione rodzaje spraw związanych z regulacją stanów prawnych nieruchomości, przy czym część z nich można przeprowadzić umownie i w tym zakresie proponujemy pomoc polegającą na negocjacjach umów (ugód) oraz opracowaniu właściwych dokumentów:

sprawy cywilne

  • o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym,
  • zakładanie ksiąg wieczystych oraz aktualizacje stanów prawnych ujawnionych w księgach wieczystych,
  • sprawy spadkowe – stwierdzenie nabycia spadku i dział spadku,
  • zniesienie współwłasności,
  • podział majątku dorobkowego (między małżonkami),
  • zasiedzenie własności nieruchomości lub służebności,
  • postępowania wieczystoksięgowe,
  • eksmisje,
  • podział nieruchomości do korzystania (quo ad usum),
  • wydanie nieruchomości, rozliczenia nakładów oraz wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości.

 

administracyjne

  • wywłaszczenia i zwroty wywłaszczonych nieruchomości,
  • reprywatyzacyjne, a w tym postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji odejmujących własność nieruchomości,
  • podziały i scalania nieruchomości,
  • rozgraniczenia.

 

Wykonaliśmy dziesiątki badań nieruchomości, stanowiących odrębne zlecenia lub element większych projektów (fuzje, przejęcia, FDI itp.). Dotyczyły one nieruchomości przemysłowych, komercyjnych, mieszkaniowych. Wykonywaliśmy je na zlecenie:

  • instytucji finansowych (banki i firmy leasingowe) – jako zewnętrzni eksperci, niezależni od stron transakcji,
  • inwestorów dokonujących zakupu na potrzeby własnej działalności produkcyjnej lub handlowej (m.in. pod budowę fabryki samochodów, zakładów produkujących części samochodowe, magazynów),
  • deweloperów mieszkaniowych i komercyjnych (pod osiedla mieszkaniowe, obiekty handlowe, hotele i biurowce),
  • inwestorów kapitałowych lokujących środki w skomercjalizowane nieruchomości,
  • osób kupujących na swoje potrzeby osobiste mieszkania, domy i działki pod budowy domów jednorodzinnych.

Większość przeprowadzonych audytów zakończyła się zakupem nieruchomości i zrealizowaniem inwestycji, ale były i takie badania, których wyniki spowodowały rezygnacje z zakupu nieruchomości (np. wobec ustalenia wygaśnięcia pozwolenia budowlanego, stwierdzenia wadliwego nabycia nieruchomości przez sprzedawcę, braku dostępu do drogi publicznej, niezgodności zamierzenia inwestycyjnego z możliwościami zabudowy, stwierdzonych prawdopodobnych zanieczyszczeń na nieruchomości).  

 

Wśród spraw dotychczas przez nas prowadzonych, są m.in.:

  • reprezentacja w sporze o własność wynikłym z faktu ujawnienia dwóch ksiąg wieczystych dla działki leżącej w środku 100 hektarowego terenu zajętego przez duży zakład produkcyjny, 
  • liczne sprawy dotyczące kwestionowania zbycia nieruchomości oparte o tzw. skargę pauliańską,
  • reprezentacja w sprawach zwrotu nieruchomości wywłaszczonych na potrzeby PRL-owskich przedsiębiorstw i spółdzielni,
  • zniesienie współwłasności nieruchomości, w tym np.  w kamienicy w ścisłym centrum Krakowa z udziałem Gminy Kraków (jako współwłaściciela),
  • podział majątku wspólnego małżonków o wartości sięgającej kilkudziesięciu milionów złotych,
  • reprezentacja w sprawach odzyskania nieruchomości utraconych na podstawie przepisów o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej (w tym przedsiębiorstwa pozostałego po największej przedwojennej gazecie codziennej),
  • reprezentacja w sprawach dotyczących tzw. dekretu Bieruta – o odzyskanie nieruchomości położonych na terenie Warszawy.